من چگونه می توانم استعدادهایم را بشناسم؟ مگر هر کس
در این دنیا برای کاری ساخته نشده است! من چگونه می توانم بفهمم که برای چه
کاری ساخته شده ام تا در آن رشته فعالیت کنم؟ لطفاً راهنمایی ککنید.
بر اساس اصل تفاوت های فردی که در علم روانشناسی از آن بحث شود و با توجه
به مشاهدات و تجربه هر فردی که در رفتار و اعمال دیگران انجام می گیرد،
روشن است که انسان ها علی رغم داشتن ویژگی های مشترک، دارای تفاوت‌های فردی
زیادی در ابعاد مختلف وجودی شان هستند. هیچ دو انسانی را نمی‌یابید که در
تمام ویژگیهای جسمانی مشابه یکدیگر باشند حتی این مطلب به اثبات رسیده است
که سر انگشتان هیچ دو انسانی از ابتدا آفرینش تا پایان عمر دنیا یکسان نیست
و بر همین اساس انگشت نگاری یکی از راههای شناسایی افراد قرار گرفته است.
همین طور در ویژگیهای شخصیتی، اخلاقی، هیجانی روحی و روانی نیز این تفاوت به چشم می خورد. خصوصیات افراد تحت تأثیر عوامل محیطی و وراثتی و تعامل آنها با یکدیگر، با هم متفاوت است. بنابراین هر فردی علاقه و استعداد خاصی در زمینه ویژه ای دارد و با اندک توجه و دقتی در رفتار مردم و شغل‌هایی که انتخاب می کنند، این تفاوت علاقه و استعداد را به خوبی می توانید مشاهده کنید.
یکی به علم اندوزی و دانش افزایی و کار در محیط علمی دانشگاه علاقه
دارد، دیگری به کسب و کار و تجارت. یکی به هنر و نقاشی روی کاغذ علاقه مند
است و دیگری به هنرهای تجسمی علاقه نشان می دهد. یکی به علم هیئت تمایل
دارد و دیگری به زمین شناسی و کاویدن اعماق زمین. و همینطور ... . بنابراین
وجود استعدادهای مختلف در افراد یکی از رازهای خلقت انسان است. هر چند
ممکن است انسان بر اساس شناخت و تمرین و تکرار در زمینه ای خاص؛ تمایل
جدیدی برای خود بوجود آورد و استعداد بالقوه خود را شکوفا سازد زیرا انسان
از توانایی های زیادی برخوردار است و اگر بخواهد و امکانات آن را فراهم کند
و تلاش جدی به خرج دهد و پشتکار داشته باشد در غیر آن رشته تخصصی و مورد
علاقه اش نیز دارای تخصص شود. ولی روان شناسان معتقدند هر انسانی در رشته
ای ویژه دارای استعداد خاصی است و باید آن را توسط کارشناسان (بخصوص در
دوران تحصیلی) مورد شناسایی قرار دهد و به شکوفایی آن بپردازد. در این صورت
است که موفقیت او قطعی و حتمی است و به همین جهت مسئولیت معلمان و آموزش و
پرورش در این رابطه سنگین و زیاد است.
توجه داشته باشید که کشف استعدادهاى درونى افراد نیازمند دانش و تجربه کافى
است. هر چند بعضى استعدادها را مىتوان به سادگى شناخت ولى از آنجا که
بعضى استعدادها و میزان آن در افراد نهفته است و هنوز شکوفا نشده و زمینه
به فعلیت رسیدن و بروز و ظهور آن فراهم نشده و چه بسا خود فرد نیز از آن
اطلاعى ندارد، اینگونه استعدادها را باید با ابزارها و آزمون هاى مختلف
روانشناختى و استفاده از تجارب افراد متخصّص بدست آورد و شناخت. راه دوم
شناخت استعداد درونى گزارش افراد درباره توانایىهاى گذشته خویش و موفقیت
هایى که در زمینه خاصى به دست آورده، مى باشد.
*** در ادامه توجه تان را به نکاتى جلب مى نماییم :
1. کشف استعداد، علایق و خودشناسى، با توجه به پیشرفت
علوم مختلف به ویژه در قلمرو روانشناسى در عصر حاضر، امرى ممکن و شدنى
است. شما مىتوانید با مراجعه به یکى از کلنیکهاى روانشناسى و یا مشاوره و
راهنمایى، با اجراى تستهاى شخصیت، استعداد و هوش، به مجهول مورد نظر
برسید و گم شده خود را به دست آورید، چون نتیجه آزمون تستها شما را در
شناسایى و کشف علایق و استعداد کمک خواهد نمود.
2. علاوه بر این، کارنامه تحصیلی شما تا حدود زیادی
استعداد و علایق شما را نشان می دهد مثلا اگر در دروس ریاضی، فیزیک و...
همواره نمرات بالایی در کارنامه تحصیلی خود دارید حاکی از توانمندی و تفکر
انتزاعی شماست و اگر نمرات دروس ادبیات، هنر و... بهتر است نشان می دهد
استعداد شما بیشتر آمادگی یادگیری دروس علوم انسانی را بیشتر دارد و نباید
به رشته های فنی مهندسی بروید. بنابراین دو عامل علاقه و موفقیت تحصیلی در
سال های گذشته تا حدود زیادی حاکی از استعداد و توانمندی هر فرد می تواند
باشد.
3. نکته دیگرى که باید به آن توجه نمایید در فرایند
تحصیل، اشتغال و خلاصه در تمام مراحل زندگى باید به آن توجه کنید، مسأله
پشتکار است، انسان براى رسیدن به اهداف در زندگى، باید از تلاش و پشتکار
جدى برخوردار باشد و نباید در بین راه با ضعف اراده مواجه شده و از کار و
اشتغال دست بردارد، زیرا چه بسا ممکن است که فرد استعداد و علایق خود را هم
شناسایى نماید، لکن چون اهتمام و پشتکارى ضعیف به اهداف مورد نظر نتواند
برسد.
4. نکته مهم دیگر این که شما باید به توانایىها و نقاط
مثبت وجودى خود فکر کنید و احساس مثبت در خود داشته باشید و از احساس منفى
مبنى بر این که فرد مفیدى نمىباشید و... جدا پرهیز نمایید، چون شما از
توانایىهاى بالفعل و بالقوه زیادى برخوردار هستید که نباید از آنها غفلت
نمایید مثل قبولى در آزمون سراسرى دانشگاه با این که میدان رقابت بسیار
مشکل است چون بیش از یک میلیون جوان در آزمون شرکت مىکنند، همچنین شما با
موفقیت واحدهاى درسى و دوره دانشگاه را سپرى کردهاید و این مطلب مهمى است و
به افرادى که با شما در دبیرستان بودند و موفق نشدند وارد دانشگاه شوند،
پس شما فرد ارزشمند و لایقى هستید خودتان را باور کنید.
5. براى این که از بلاتکلیفى خارج شوید و به صورت فعال و
جدى از اوقات و دوره جوانى استفاده کنید، لازم است، برنامهاى منظم جهت
اوقات تحصیلى و فراغت خود تدوین نمایید و خودتان را ملزم و متعهد کنید که
از آن پیروى نمایید و در طول استافده از اوقات طبق برنامه مذکور، خودسنجى و
از مراحل پیشرفت و موفقیت یا عدم آن ارزشیابى به عم آورید چون تحقیقات و
تجربیات نشان مىدهد که این شیوه در پیشرفت و موفقیت انسان مؤثر مىباشد.
6. هر چند بعضى استعدادها را مىتوان به سادگى شناخت ولى
از آنجا که بعضى استعدادها و میزان آن در افراد نهفته است و هنوز شکوفا
نشده و زمینه به فعلیت رسیدن و بروز و ظهور آن فراهم نشده و چه بسا خود فرد
نیز از آن اطلاعى ندارد، اینگونه استعدادها را باید با ابزارها و آزمون
هاى مختلف روانشناختى و استفاده از تجارب افراد متخصّص بدست آورد و شناخت؛
راه دیگر شناخت استعداد درونى، گزارش افراد درباره توانایىهاى گذشته خویش و
موفقیت هایى که در زمینه خاصى به دست آورده، مىباشد.
7. در پایان یادآورى این امر نیز بسیار مهم مىباشد که
براى رسیدن به اهداف خود و رشد دادن ابعاد وجودى باید با توکل بر خدا و با
امید به آینده بهتر و با توسل به معصومین(ع) و با جد و استقامت و با اراده
قوى و پشتکار در مراحل مختلف زندگى، امور شخصى، اجتماعى و خانوادگى را پیش
برد و به این حقیقت اذعان یا ایمان داشت که «ان الله معنا» خداوند در همه
حال با ماست و ما را کمک خواهد کرد انشاءالله. کشف استعدادهاى درونى افراد
نیازمند دانش و تجربه کافى است.
